Chaos!

Selamat malam!

Hierbij het eerste verslag vanuit de Gordel van Smaragd, oftewel Indonesië! Het is inmiddels alweer ruim anderhalf week geleden dat we aankwamen in dit prachtig bijzondere land en de helft van de studiereis zit er alweer op. Klinkt nogal cliché maar echt: de tijd vliegt voorbij. Ik merk dat de dagverslagen die geplaatst worden op onze website veel worden gelezen, erg leuk!

De eerste week in Jakarta was bijzonder. Ik kan gerust spreken van een cultuurshock. De temperatuur, luchtvochtigheid, de verkeersdrukte; als ik Jakarta in één woord moest samenvatten zou ik zonder twijfel voor chaos kiezen. Maar nog opvallender dan bovengenoemde is de armoede in deze stad. Ik had verwacht dat er een groot contrast zou zijn (dat is er ook) tussen middenklasse- hogere klasse en hele lage klasse in verschillende leefgebieden van de stad maar werkelijk alles leeft door elkaar heen, in alle gedeelten van de stad. Er leven met alle omringende wijken inbegrepen zo’n 30 miljoen mensen in Jakarta en wat wel opvalt is dat de topklasse een zeer gering clubje is. De hiërarchie is overal duidelijk zichtbaar. Het belangrijkste besef in deze week is dan ook weer hoe dankbaar ik mag zijn voor in welk land mijn wieg heeft gestaan, want als je in een land als Indonesië komt merk je dat dit echt bepalend is voor je toekomst. Daarnaast was de rotzooi erg opvallend, werkelijk overal ligt afval.

Bovenstaande leidde ook tot totaal andere verwachtingen van de toeristische highlights van de metropool, ik verheugde me al maanden op plekken als Kota Tua (oud-Batavia) en Sunda Kelapa (de oude haven uit de Nederlands-Indische tijd). Echter viel dit flink tegen. Of naja ‘tegen’; de romanticus in mij had die oude haven als een erg mooi, sfeervol haventje verwacht en dat is wel de laatste omschrijving die je kan gebruiken. Het was een confrontatie met enorm veel armoede, chaos, rotzooi en zeer onsmakelijke geuren. Desondanks bovenstaande niet een heel positief beeld schetst, was het geweldig bijzonder om dit alles mee te maken. We hebben genoten van alle indrukken die we hebben opgedaan en natuurlijk zijn er ook positieve dingen te noemen, zoals bijvoorbeeld de niet aflatende vriendelijkheid van de Indo’s, echt bijzonder zo vriendelijk de mensen zijn!

Inmiddels zijn we in Bandung aangekomen (afgelopen zaterdag). Bandung is hoger gelegen en daardoor is de temperatuur wat aangenamer. De eerste twee dagen regende het zelfs. Als echte tatta vond ik dit na de hitte van Jakarta een aangename verrassing. Het schema is tot nu toe ontzettend druk. Dinsdag 22 juli wordt onze eerste en tevens laatste vrije dag in de ruim 24 dagen dat de studiereis duurt. De wekker staat iedere dag vroeg, heel vroeg. Net iets voor mij ;-). De eerste week deelde ik een kamer met Koen, in Bandung heb ik een kingsize bed voor mij alleen. Gelukkig komt Koen me wel iedere ochtend lief wakker maken. We hebben al zo veel gedaan en gezien in de afgelopen weken, dat het echt lang duurt om een uitgebreid verslag hiervan te typen. Gelukkig kunnen jullie het meeste ook lezen via de website van onze studiereis. Tot nu toe was eigenlijk ieder bedrijfsbezoek even bijzonder, ieder bedrijf had een ander verhaal en dit leidt tot een mooi perspectief op maatschappelijk verantwoord ondernemen; het onderzoeksthema van onze reis. Het was in de eerste week in Jakarta geweldig om bij grote multinationals zoals de Rabobank, Deloitte & Coca-Cola te zijn, maar ook juist de bezoeken aan nationale bedrijven geven een goed beeld van het land, de werkwijze, de cultuur en hun opinie over corporate social responsibility. Na anderhalf week ben ik CSR vanuit een interculturele setting al heel anders gaan zien. Wat bijvoorbeeld echt opvalt is dat bij veel Indonesische bedrijven de MVO projecten lokaal plaatsvinden. Ze vinden het belangrijk om de omgeving, de plaatsen waar hun medewerkers wonen, te stimuleren. De projecten zijn veelal gefocust op de kinderen . Logisch, kinderen hebben de toekomst en daarnaast ligt de gemiddelde leeftijd in Indonesië vele jaren lager dan in ons vergrijsde Nederland. Met name onderwijs wordt veel gestimuleerd. Toch gebeurd dit in het Nederlandse bedrijfsleven niet vaak (behalve bij de ‘lokale en betrokken’ Rabo natuurlijk) en is dit voor onze zorgstaat ook niet nodig. MVO heeft voor ons sowieso een heel andere betekenis, waar de focus in Nederland vaak op de P van planeet ligt (sustainability) ligt het hier in Indo meer op de P van people. Dit vind ik nodig en daarom ook heel erg mooi om te ervaren. Toch laten de projecten ook steeds weer de grote problemen van het land zien. Je wilt graag helpen en natuurlijk moet je ergens beginnen, maar de problemen zijn wel van dusdanige grootte dat het niet zomaar is opgelost. Zeker niet als het ook nog eens bemoeilijk wordt door bijvoorbeeld een corrupte overheid. Indonesië mag op dit moment overigens niet meer als ontwikkelingsland omschreven worden, het land zit in een transitie fase. Daarnaast kent Indonesië veel meer natuurrampen dan Nederland en zijn er veel MVO projecten gericht op deze rampen. Wat ook leuk is om te ervaren is dat sommige bedrijven heel open zijn naar ons toe. Bij de kritische vragen die gesteld worden door ons (ja, dat doen we veel) durven sommigen gerust toe te geven dat ze in CSR engageren om het als marketingtool in te zetten. Andere bedrijven geven aan dat het recht vanuit het hart komt. Bij sommige bedrijven geloof ik dit direct, maar het leidt bij mij ook wel tot veel scepticisme. Door het zien van alle armoede hier ben ik wel ontzettend blij en trots dat wij ons zo hard hebben gemaakt voor Panti Asuhan Salam, het weeshuis op Bali. We hebben inmiddels meer dan duizend euro binnen gehaald en ook al voelt het zoals hierboven beschreven als maar een heel klein stapje in de goede richting, toch voelt het goed.

Helemaal leuk aan de bedrijfsbezoeken zijn overigens de ontvangsten. Het is iedere keer weer een grande spectacle en werkelijk alles wordt uit de kast gehaald om het ons naar de zin te maken. Toen we bij Martha Tilaar Group dr. Martha Tilaar zelf mochten ontmoeten, kregen we bijna kippenvel; het was alsof Oprah Winfrey herself entree maakte, heel gaaf. Verder uit het zich in enorm veel vriendelijkheid. Door de Ramadan kunnen de meeste bedrijven ons niet hun gebruikelijke ontvangst met heel veel eten aanbieden, maar we de buffets die we voorgeschoteld krijgen na het breken van de vasten zeggen genoeg. Bijna overal ontmoeten we de hoogste personen binnen in het bedrijf die speciaal voor ons tijd vrijmaken. Dit is erg grappig om mee te maken, want eigenlijk zijn we maar gewoon een groepje studenten, meer niet. Toch merk je dat mensen uit Indonesië opkijken naar westerse mensen, wat ook wel eens tot een ongemakkelijk gevoel leidt. Dr. Martha Tilaar (cosmeticafabrikant, vanuit Indonesische cultuur met Indonesische ingrediënten gericht op Indonesische vrouwen) vertelde bijvoorbeeld dat het ruim veertig jaar geleden erg lastig was om haar business op te zetten. Indonesiërs denken immers: ‘west is best’, ze vervolgde haar zin met: ‘And that is what you have teached us three and a half centuries long’. Vrij gênant. Die aandacht tijdens de bedrijfsbezoeken ervaren we trouwens ook op straat. Gek genoeg zijn we echt nog heel weinig andere toeristen tegengekomen en worden we dan ook als attractie aanschouwd. Zonder enige gene worden we gevraagd voor foto’s en vaak worden er ook ongevraagd foto’s van je gemaakt. Dit leidt onder de groep natuurlijk tot veel hilariteit. We ervaren het het meeste als we onderweg zijn naar bedrijfsbezoeken. Veel fabrieken zijn gelegen net buiten de stad en met onze bus vol Nederlandse tatta’s rijden we dan dwars door de achterwijken van de stad heen. Dit leidt tot veel bekijks en gezwaai.

Tot nu toe verloopt alles dus enorm geslaagd! Het gaat wel eens niet zoals het moet, maar dan moet het maar zoals het gaat. De stressmomenten die ik in het eerste verhaal heb omschreven zijn er ook zeker wel geweest, maar dit was allemaal overkomelijk en het is fantastisch dat het tot nu toe zo goed gaat. De tijd vliegt voorbij. Dit heeft met name te maken met de lange en intensieve dagen. De eerste dagen in Jakarta hebben we drie bedrijfsbezoeken per dag gehad, met de bijbehorende files (vaak duurde het 2 uren om terug te komen in het hotel) kom je dan wel gesloopt terug bij het hotel. Wel ben ik tijdens de reis zelf drukker met de reis bezig dan ik van te voren gedacht had. ’s Avonds ben ik vaak nog dingen aan het checken of wat mails aan het versturen. Ook tijdens de bedrijfsbezoeken; doordat ik de meeste bedrijfscontacten heb gelegd word ik veel aangesproken door de personen binnen de bedrijven. Dit heeft geleidt tot ontzettend leuke ervaringen, zoals lunchen met de directeur van Deloitte Indonesia, maar maakt het soms net even iets vermoeiender doordat je continu een actieve houding aanneemt. Daarnaast is er ook nog veel ad-hoc organisatie- en improvisatie werk zoals: ‘Hoe laat komen we aan?’, ‘Waar gaan we lunchen?’ etc. We zijn in de afgelopen anderhalf week verschillende keren van de planning afgeweken en dat is ook prima. In de chaos van de steden waar we tot nu toe zijn geweest was alles zeker niet van te voren in te schatten. Het hoort er bij en maakt het ook weer leuker! Tot slot komt het echte ontspannen wel tijdens de vijf resterende weken na de studiereis! :)

Ik zou nog uren kunnen doorschrijven om alle belevenissen tot nu toe met jullie te delen maar het is echt tijd om te gaan slapen. Ik ben zelf nog niet in gelegenheid geweest om foto’s te uploaden, maar gelukkig staan er erg veel foto’s online op onze website: www.studytourgaruda.nl. Bedankt voor alle lieve berichtjes die ik heb ontvangen, doet me erg goed! :)

Liefs,
Marit